Балалардың церебральды сал ауруы-бұл этиологиялық және патогенетикалық гетерогенді резидуалды-органикалық синдромдар тобын біріктіретін аурулар, бұл перинатальды (пренатальды, интранатальды және постнатальды) кезеңде мидың зақымдануының салдары, мотор пирамидасының зақымдануы. Церебральды сал ауруының тән белгісі-бұл баланың моторикасының бұзылуы, ең алдымен бұлшықет тонусының қалыпты бөлінуінен және қозғалыстардың үйлестірілуінің бұзылуынан. Қозғалу қаблтінің бұзылуы көбінесе сезімтал бұзылулармен, сөйлеу және ақыл-ой дамуының кешеуілдеуімен, құрысулармен біріктіріледі. Церебральды сал ауруы прогрессивті емес резиденцияларға жатады, бірақ баланың жүйке жүйесінің қалыпты дамуы жаңа патологиялық аурулардың қосылуымен бірге жүруі мүмкін.

Церебральды сал ауруының этиологиясы әртүрлі: ананың жұқпалы, соматикалық және эндокриндік аурулары, жүктілік токсикозы, кіндік пен плацентаның патологиясы, еңбек аномалиялары, акушерлік операциялар, ана мен ұрық қанының иммунологиялық сәйкессіздігі және т. б.

БЦСА үш топта болады.

Бірінші топ-туа быткен церебральды сал ауруы, қалыптаспаған. Ауру тұқым қуалайтын, туа біткен, бастапқы, бала туылған кезде оның миына Генетикалық бұзылулар немесе эмбриональды даму бұзылыстары қатты әсер етеді. Ол дамымаған, мөлшері мен көлемі аз, ми гирусы аз, ми қыртысы дамымаған, сұр және ақ заттардың нақты дифференциациясы жоқ, мидың басқа да анатомиялық және функционалдық бұзылыстары бар. Бұл бастапқы, яғни туа быткен церебральды сал ауруы. Туылу кезіндегі ми биологиялық және интеллектуалдық тұрғыдан төмен, паралич.

Екінші топ-туа быткен, бірақ қалыптасқан церебральды сал ауруы. Мұндай диагнозы бар балалардың шамамен 10% – ы. Бұл бұзушылықтар сипаты бар балалар. Себептердің арасында ауыр босану жарақаты, мысалы, босану кезінде ми аймағының өлімімен терең қан кету немесе улы заттардың, әсіресе анестезияның травматикалық әсері, сондай-ақ іріңді менингоэнцефалитпен мидың ауыр инфекциялық зақымдануы және т. б. баланың миы мен жүйке жүйесіне әсер ететін осындай ауыр себептер церебральды сал ауруының ауыр көрінісін қалыптастырады, бірақ олар церебральды сал ауруымен ауыратын бірінші топқа қарағанда тұқым қуалайтын және эмбриональды емес, бірақ сатып алынған. Жеңілістің ауырлығына қарамастан, балаларды кейіннен өздеріне қызмет ете алатындай етіп өздігінен қозғалуға және өздігінен жүруге бейімдеуге болады.

Үшінші топ – БЦСА  туа быткеннен қалыптасқан. Бұл жалған, жалған церебральды сал ауруы немесе қайталама, сатып алынған церебральды сал ауруы, әлдеқайда үлкен топ. Туған кезде бұл жағдайда балалардағы ми биологиялық және интеллектуалдық тұрғыдан толық болды, бірақ, ең алдымен, туа біткен жарақаттардың нәтижесінде мидың әртүрлі бөліктерінде бұзылулар пайда болды, бұл жеке функциялардың кейіннен парализіне әкеледі. Балалардың 80% – ы сатып алынған БЦП-дан зардап шегеді. Сыртқы жағынан, мұндай балалар нағыз церебральды сал ауруы бар балалардан аз ерекшеленеді, олардың ақыл – ойы сақталған.

Емдеудегі бағыттар.

Церебральды сал ауруын емдеудің әртүрлі нұсқалары қолданылады:

Сөйлеу терапиясы (логопедтегі сабақтар) – аузындағы бұлшықеттерді басқаруды үйренуге, тамақты шайнау және дыбыстардың артикуляциясымен күресуге көмектеседі.

Физиотерапия және еңбек терапиясы – ағзаның қызметін барынша күшейтуге және одан әрі науқас көп немесе аз дербес өмір сүруі үшін, аурумен салынған жеке шектеулерді қабылдауға көмектеседі.

Церебральды сал ауруы бар балалардағы қимылдарды дамытуда жетекші рөлді терапиялық гимнастика, жүзу, массаж атқарады.